Spilaio ton limnon, czyli Jaskinia Jezior
Zapraszam Was do jednej z najpiękniejszych jaskiń, jakie było mi dane zwiedzić – Jaskini Jezior, czyli po grecku Σπήλαιο τον λιμνών zwanej również Kastria Cave (Cave of Lakes).
Ten cud natury znajduje się w północnej części Półwyspu Peloponez, zaledwie 16 kilometrów za słynnym kurortem górskim Kalawrita. Jaskinia Kastria jest częścią Gór Chelmos i jest położona na wysokości 827 m. Jaskinia Jezior swoją nazwę zawdzięcza licznym jeziorkom, które są uzupełniane wodą deszczową głównie podczas intensywnych opadów w okresie zimy, ponieważ skały o porowatej powierzchni przepuszczają wodę. Do tej pory w jaskini naliczono trzynaście jeziorek. Trzy z nich, o głębokości 4 i 6 metrów, można zobaczyć podczas zwiedzania, jednakże na najwyższym trzecim poziomie jaskini, niedostępnym dla turystów, znajduje się jeszcze dziesięć takich jeziorek.
Powstanie jaskini
Dawno temu jaskinia była korytem podziemnej rzeki. Przez wieki wody doprowadziły do korozji, tworzyły otwory do niższych poziomów i pozostawiły stare koryto rzeki. Ponieważ jaskinia ma przepuszczalne podłoże, obecna tu woda pochodzi z małych źródeł, które tam istnieją i są zasilane wodą w czasie opadów deszczu i śniegu. W deszczowych porach roku jaskinia utrzymuje na stałe wodę w 13 dużych jeziorach, na różnych poziomach, które nadały jej nazwę „Jaskinia Jezior”. W naturze jaskinie mogą być stworzone za pomocą różnych mechanizmów. Najczęstszym procesem tworzenia jaskini jest tak zwane krasowienie. Jest to rodzaj wietrzenia chemicznego, proces rozpuszczania skał wapiennych przez wody wzbogacone o dwutlenek węgla.
Najbardziej powszechnymi formami krasu wewnętrznego tej jaskini są: stalagmity, stalaktyty, popcorn jaskiniowy (koraloidy), draperie naciekowe, zapory/misy martwicowe, tarcze lub nacieki tarczowe, heliktyty. Ciekawostką jest, że przyrost stalaktytu to 1 cm na 100 lat.
Ostateczna forma jaskini jest wynikiem niekończącego się procesu chemicznego i mechanicznego. Duże jaskinie mogą się tworzyć tysiące, a czasem miliony lat. Jednak mogą zostać zniszczone w znacznie krótszym czasie i powinniśmy powstrzymać się od udziału w jakikolwiek sposób prowadzącego do ich możliwego zniszczenia.
Wyjątkowy mikrokosmos Jaskini Jezior
Ze względu na ich formację geologiczną i szczególne warunki klimatyczne jaskinie mogą gościć wiele zwierząt. Ich wysoka wilgotność, stabilna temperatura i brak światła ściągają nawet zwierzęta, które spędzają tam znaczną część swojego życia, rozmnażając się i szukając jedzenia w okolicy.
Jaskinia Jezior gości przez cały rok kilka gatunków nietoperzy, a zatem znajdują się tam duże ilości ich odchodów. Natomiast od ich obecności (odchodów) jest zależne rozprzestrzenianie się innych form pierwotnych organizmów (głównie bakterii) w jaskini. Zaobserwowano również faunę wodną: pierwotniaki i skorupiaki pozbawione zmysłu wzroku.
Jaskinia Jezior w czasach prehistorycznych
Ludzie używali jaskiń od wczesnych lat prehistorycznych. Gdy jaskinie nie były zamieszkiwane na stałe, były związane z potrzebami tymczasowej ochrony, były schronieniem podczas złej pogody lub wrogich nalotów. Ponadto jaskinie były wykorzystywane jako sezonowe bazy do polowań lub przechowywania zwierząt domowych. Jaskinie często służyły jako miejsca pochówku zmarłych, jak również miejsca kultu i rytuałów religijnych.
W Grecji obecność i aktywność człowieka w jaskiniach są wykrywane na podstawie kultury i pozostałości antropologicznych. Wykrywanie opiera się również na pozostałościach żywności w tym nasion, kości zwierzęcych. Domowe wazony wraz z naczyniami rytualnymi i pozostałe o innym zastosowaniu wskazują na zakres działalności człowieka. Świadczą o tym także pozostałości murów i podłogi mieszkalne, a także takie struktury jak platformy do gotowania i ogrzewania i ofiarne ołtarze.
Niektóre z powyższych zastosowań również były odkryte w Jaskini Jezior. Grupy ludzi wykorzystywały je do tymczasowego życia, włączając czynności domowe, magazynowanie dóbr oraz miejsce pochówku zmarłych. Ten zakres funkcji miał głównie miejsce w okresie neolitu i w epoce brązu.
Jaskinia Jezior w starożytnych źródłach historycznych i w mitologii
Jaskinie to magiczne i tajemnicze miejsca i często wiążą się z nimi różne legendy lub mity. Jaskinia Jezior zasłynęła w mitologii greckiej dzięki Melampus’owi, którego uważa się, że był pierwszym człowiekiem, któremu bogowie podarowali zdolność do leczenia chorób i przepowiadania przyszłości.Jego „centrum leczenia” znajdowało się w Jaskini Jezior.
Według mitologii greckiej Lysippe, Iphinoe i Iphianassa, córki Proetusa, chwaliły się, że są piękniejsze niż bogini Hera oraz gardziły kultem boga Dionizosa. Hera nie wybaczyła im arogancji i braku szacunku i doprowadziła je do szaleństwa. Od tej pory wierzyły, że są jałówkami, wędrowały po Peloponezie, szerząc manię dzieciobójstwa wśród kobiet z Argolidy. W końcu dotarły do jaskini Aroaneion, gdzie zostały znalezione przez wspomnianego Melampusa i tam zostały uleczone. Następnie dziewczęta wraz z uzdrowicielem przeniosły się do sąsiedniej wsi Lousoi, gdzie obecnie znajdują się ruiny świątyni.
Słynny grecki podróżnik i geografPauzaniasz (II wiek n.e.) wspomina o jaskini w ósmej księdze swojej książki „Wędrówki po Helladzie” (Arkadia):
„W górach Aroania [Chelmos] jest jaskinia. Jak już powiedziano, córki Proetusa, króla Tyrinsu, pobiegły na wyżyny i znalazły tam schronienie, w napadzie szaleństwa … ”
Odkrycie Jaskini Jezior
Jaskinia została odkryta całkiem niedawno, tj. w 1964 roku. Do tego czasu był znany tylko jej pierwszy poziom, położony tuż obok asfaltowej drogi i dostępny przez naturalne wejście. Niemniej jednak nikt nie odważył się wejść do pierwszego poziomu ze względu na duże ilości wody, które zalewały naturalne wejście, zwłaszcza w okresach intensywnych opadów. Istnieją opisy dotyczące dużych ilości wody, która zalała pierwszy poziom i spłynęła w dół w 1922 i 1940 roku. To było głównym powodem opóźnienia odkrycia jaskini. Odkrywkami kierował miejscowy – Vassilis Tempelis. Wraz z innymi mieszkańcami z wioski Kastria udało mu się wspiąć na pionowe klify pierwszego poziomu, dostał się do drugiego poziomu i dotarł do pierwszego jeziora. Aby móc tego dokonać, użyli drewnianej dziewięciometrowej drabiny i kilku lin. W następnym roku, greccy i zagraniczni alpiniści oraz speleolodzy rozpoczęli systematyczną eksplorację i nakładanie na mapę układu korytarzy.
Eksplorowana długość jaskini to 1980 metrów, fizycznie podzielone na trzy poziomy. Jednakże jedynym dostępnym dla odwiedzających w tej chwili jest 500-metrowy drugi poziom. Dla ułatwienia dostępu do jaskini dla zwiedzających, utworzono 40-metrowy tunel, który prowadzi prosto na początek drugiego poziomu. Wzdłuż tego tunelu znajdują się kolorowe zdjęcia z najbardziej imponujących obszarów trzeciego poziomu, który nie został przystosowany jeszcze do zwiedzania.
Zwiedzanie
Jaskinia została otwarta dla turystów w 1981 roku przez Grecką Krajową Organizację Turystyczną. Od tamtej pory powstały tu betonowe chodniki, metalowe platformy, schody i poręcze oraz oświetlenie.
Jaskinię zwiedza się tylko i wyłącznie w obecności lokalnego przewodnika, który opowiada w języku greckim i czasami angielskim, dlatego warto udać się tu wraz z polskim pilotem, który wszystko dla nas przetłumaczy.
Temperatura w jaskini jest stała przez cały rok i wynosi pomiędzy 15-17ºC, wilgotność jest również stała, powyżej 70%, a czasami nawet 99%. Z tego powodu warto pomyśleć o dodatkowej odzieży nawet, gdy chcemy zwiedzić jaskinię w środku upalnego lata. Ciepła bluza z kapturem będzie idealnym rozwiązaniem.
Źródło: https://www.kastriacave.gr/en/
